بر اساس مطالعات انجام شده در ایران تقریبا ٤/٤ درصد از افراد بالاي ٤٠ سال دچار گلوكوم (Glaucoma) هستند و 90٪ اين افراد از بيمارى خود مطلع نمی‌باشند. گلوكوم هيچ علامت هشدار‌دهنده‌اى ندارد كه بيمار را آگاه كند تا به چشم‌پزشك مراجعه نمايد. بیماری گلوكوم باعث نابینایی می‎شود. حتي اگر بيماران دچار گلوكوم نابينا نباشند ممكن است ديدشان بشدت كم شده باشد.

عصب بینایی

کره چشم، عضو بینایی و محل شروع سیگنال‌های عصب بینایی می‌باشد ولی فرآیند درک و احساس بینایی توسط کورتکس بینایی در ناحیه پس‌سری مغز صورت می‌گیرد. دومین زوج از اعصاب مغزی، عصب بینایی بوده که ارتباط بین کره چشم و کورتکس بینایی مغز را برقرار می‌سازد. به همین دلیل سلامت عصب بینایی جهت ادراک بینایی اهمیت فراوانی دارد و هر گونه آسیبی به آن سبب اختلال غیر‌قابل جبران در بینایی می‌گردد. این عصب از آکسون‌های سلول‌های گانگلیونی شبکیه تشکیل شده که جسم سلولی و دندریت‌های آن درون شبکیه قرار داشته وپس از حرکت در سطحی‌ترین لایه شبکیه و تشکیلRetinal nerve fiber layer ، از کانل اسکلرا در خلف کره چشم خارج شده و عصب بینایی را می‌سازد.

گلوكوم چيست؟

گلوکوم گروهی از اختلالات چشمی می‌باشد که نتیجه نهایی آنها آسیب غیر‌قابل برگشت عصب بینایی می‌باشد. در این بیماری مجموعه‌ای ازعوامل، که مهم‌ترین آنها افزایش فشار داخل‌چشمی می‌باشد، باعث تشدید و تسریع مرگ سلول‌های تشکیل دهنده عصب بینایی می‌گردد. این آسیب با تغییرات بارزی در ظاهر عصب بینایی به‌صورت کاهش بافت عصبی و افزایش مقدار فرورفتگی مرکزی دیسک اپتیک، همراه است. عصب بينايي مسئول مخابره پيام بينايى از شبكيه به مغز است. اين عضو از 1 تا 1.2 میلیون رشته عصبى يا اكسون (شبيه كابل برق) تشكيل شده است. وقتى اين رشته‌هاي عصبي تخريب شوند نقاطي سياه در ميدان بينايي ايجاد مي‌شود كه در آن نقاط ديد وجود ندارد. تا زماني كه حدود بيش از نيمي از رشته‌هاي عصبي از بين نروند اين نقاط تيره قابل تشخيص نيستند. اگر همه رشته‌هاي عصبي از بين بروند نابينايي مطلق بروز مي‌كند.

در سر عصب بينايي يك فرورفتگي وجود دارد كه به آن كاپ عصب بينايي گفته مي‌شود. در افراد طبيعي نسبت قطر اين كاپ به قطر كلي سر عصب بينايي متفاوت است ولي در غالب افراد طبيعي کمتر از 50% است. يكي از علائم صدمه عصب بينايى بزرگ شدن اين كاپ است كه نشان‌دهنده از بين رفتن آكسون‌ها يا رشته‌هاى عصب بينايى مى‌باشد (تصویر 1).

ادامه مطلب: گلوكوم (آب سياه)